Hoe is het om te leven van leefgeld? Ik probeerde het zelf.

Waarom een week van leefgeld leven?

In mijn werk moet ik regelmatig moeilijke beslissingen nemen. Altijd met het doel om het financiële overzicht te herstellen en uiteindelijk rust en stabiliteit te creëren voor de cliënt. Eén van die beslissingen is het vaststellen van leefgeld – vaak in wekelijkse bedragen. Wanneer er weinig financiële ruimte is, bijvoorbeeld door schulden of een beperkt inkomen, komt dit bedrag vaak uit op minimaal €60 per week voor een alleenstaande volwassene.

Als professional raak je op een gegeven moment gewend aan het maken van dit soort keuzes. Je weet dat het noodzakelijk is – je handelt immers in het belang van de cliënt. Maar je staat er niet altijd genoeg bij stil hoe ingrijpend dit bedrag is voor het dagelijks leven. Voor veel cliënten betekent het een drastische verandering. Zij waren vaak gewend om meer geld uit te geven, wat soms ook de oorzaak was van hun financiële problemen.

De overgang naar leven op leefgeld is dus niet alleen een praktische aanpassing, maar ook een emotionele en mentale uitdaging. Daarom wil ik dit experiment aangaan: om me te verplaatsen in de leefwereld van mijn cliënten. Hoe is het om elke dag keuzes te moeten maken tussen basisbehoeften? Wat doet het met je als mens wanneer je voortdurend moet rekenen, wikken en wegen? En hoe beïnvloedt dat je gevoel van autonomie of eigenwaarde?

Ik geloof dat je pas echt naast iemand kunt staan, als je probeert te begrijpen waar diens gedrag en keuzes vandaan komen. Deze week is voor mij een manier om die verbinding en dat begrip te verdiepen – niet vanuit theorie, maar vanuit persoonlijke ervaring.

Disclaimer

Ik besef heel goed dat een week op leefgeld leven niet te vergelijken is met het langdurig leven in armoede of financiële onzekerheid. Ik heb een veilig vangnet, kan op ieder moment stoppen en hoef me geen zorgen te maken over structurele geldproblemen. Dit is geen uitdaging ‘voor de leuk’, maar een serieuze poging om te leren, te voelen en beter te begrijpen wat veel van mijn cliënten dagelijks doormaken.

Waar is leefgeld voor bedoeld?

Leefgeld is het geld dat iemand elke week krijgt om van te leven. Dat lijkt misschien logisch, maar het is belangrijk om goed te begrijpen wat daar allemaal onder valt. Met het leefgeld moeten cliënten namelijk alle dagelijkse en noodzakelijke uitgaven doen. Denk aan:

• Boodschappen: alles wat je eet en drinkt op een dag
• Huishoudelijke spullen: bijvoorbeeld toiletpapier, afwasmiddel of vuilniszakken
• Persoonlijke verzorging: zoals tandpasta, shampoo, deodorant, maandverband of scheermesjes

Er zijn ook kosten die niet onder het wekelijkse leefgeld vallen. Zo krijgen cliënten die reizen voor hun werk een aparte vergoeding voor woon-werkverkeer. Die reiskosten hoeven dus niet uit het leefgeld betaald te worden. Daarnaast kunnen grotere of onverwachte uitgaven, zoals het kopen van kleding, een cadeautje voor een verjaardag of het vervangen van een kapot huishoudelijk apparaat, apart worden aangevraagd. Per cliënt wordt hiervoor een bedrag gereserveerd, waarmee ook rekeningen zoals gemeentelijke belastingen, tandartskosten, het eigen risico van de zorgverzekering of de jaarafrekening van gas, water en licht kunnen worden betaald.

Voor mijn eigen onderzoek: de spelregels

Het is natuurlijk onmogelijk om de situatie van een cliënt één-op-één na te bootsen. Ik heb geen structurele schulden, leef niet met constante financiële stress en weet dat dit experiment tijdelijk is. Toch wil ik mezelf zoveel mogelijk beperken binnen realistische kaders. Daarom heb ik de volgende spelregels opgesteld:

• Ik heb €60,- te besteden voor één hele week. Dit gebruik ik voor alles wat ik eet en drink én kleine dagelijkse uitgaven.
• Reiskosten voor werk reken ik niet mee – net zoals dat cliënten daar apart een vergoeding voor krijgen. Reiskosten die niet werk gerelateerd zijn, worden wel meegerekend. Daarom zal ik proberen deze te vermijden.
• Grote uitgaven waarvoor cliënten normaal gesproken extra geld mogen aanvragen (zoals vervanging van een kapot product), tel ik niet mee, tenzij het een noodzaak is die binnen het budget past. Mijn doel is om binnen de €60,- te blijven en mezelf écht uit te dagen.

Maandag

Maandag, start van mijn €60-week. Ik heb vooraf een plan gemaakt: wél gezond eten, géén diepvriespizza’s of opwarmmaaltijden. Doel: elke avond minstens 200 gram groente en genoeg eiwitten voor het sporten. Ook laat ik de auto staan; boodschappen doe ik op de fiets om brandstofkosten te vermijden. Mijn gebruikelijke Upfront-havermout (€19 per zak, ~€1,90 per portie) is deze week te duur, dus ik stap over op een goedkoper, eiwitrijk alternatief: magere Franse kwark.

Ik begin met een grote, gerichte ronde bij de Lidl om de dure buurtsuper te vermijden en impulsinkopen te voorkomen. Daarom heb ik meteen voor het grootste deel van de week boodschappen gedaan (zie hieronder):

• Ontbijt (7 dagen): 500 g kwark met een banaan, tot smoothies geblend. Ik kocht 3 bakken van 1 kg en 1 van 500 g; grotere verpakkingen schelen ~€0,30 per kilo. Elke euro telt!
• Lunch (±5 dagen): tijgerbruin brood, ham en 10 eieren. Elke middag 4 sneetjes met ham en twee gebakken eieren. Met één brood (±20 sneetjes) en de rest red ik vijf lunches.
• Avondeten (4 dagen):
  • Dag 1–2: simpel AVG’tje—250 g kip, een halve broccoli en 500 g aardappeltjes per maaltijd. Ik nam ook een fles frietsaus; normaal niet wekelijks nodig, maar voor deze week wel gekocht.
  • Dag 3–4: pasta met 500 g biologische meergranenpasta, 500 g (gemengd, goedkoopste) gehakt, 400 g voorgesneden groente en een pot pastasaus. In dit geval bleken voorgesneden groente en gemengd gehakt het voordeligst. Dit is genoeg voor zeker twee dagen.
• Drinken (hele week): huismerk ranja 0% suiker (€2,39). Overdag drink ik thee op werk; ’s avonds en in het weekend is ranja mijn frisdrank-vervanger.

Tijdens het vullen van mijn kar voelde ik spanning opkomen: hoeveel moet ik zo afrekenen en houd ik genoeg over voor de rest van de week? Dat gevoel van onzekerheid is niet fijn. De kassabon kwam uit op €37,10 en voor wat ik heb gekocht is dat een prima deal. Toch red ik het hier niet mee tot het einde van de week. Wel heb ik het eerste deel van de week geregeld voor avondeten en lunch, en voor de hele week zijn ontbijt en drinken op orde. Ik verwacht dat het vooral de extraatjes zijn die wringen, zoals spontaan iets drinken of even de stad in. Ik ben benieuwd hoe de rest van de week gaat verlopen.

Dinsdag

Iemand wilde ’s avonds afspreken. Dat kon, maar pas ná het avondeten zodat ik niet voor twee personen hoefde te koken. Een tikkie sturen kan natuurlijk, toch voelde dat bezwaard en daarom alleen gegeten. Ik at de overgebleven pasta van maandag.

Woensdag

Ontbijt blijft 500 gram kwark met een banaan. Lunch: vier sneetjes tijgerbruin met ham en twee gebakken eieren. ’s Avonds het eerste AVG’tje: kip, broccoli en aardappeltjes. Tot nu toe gaat het goed; de maaltijden zijn gevarieerd en vullend, en ik kom aan mijn eiwitten. Ik at ’s avonds bij vrienden mee aan tafel qua gezelschap, maar niet qua eten: vooraf thuis gekookt.

Donderdag

Kopie van woensdag. Het schema bevalt en is voldoende. Nog geen echte hobbels.

Vrijdag

Ontbijt had ik al voor de hele week in huis; lunch alleen nog voor vandaag en geen avondeten meer in huis. Voor de rest van de week moest ik dus bijhalen. Budget: €22,90. Nodig: drie keer avondeten en nog twee dagen lunch. Bij de Lidl kocht ik:

• Lunch: tijgerbruin brood, één pakje ham en 10 eieren. Daarmee red ik weer vijf dagen; er lag nog ham thuis. Ik had ook kleiner kunnen inkopen, maar groter is op termijn goedkoper, al snijd ik mezelf daarmee mogelijk in de vingers voor deze week.
• Avondeten:
  • Dag 5: maaltijdsalade met kipreepjes erbij. Achteraf te duur: kipreepjes €2,99 en salade €3,99. Dit is bijna het gehele dag budget van €7,50.
  • Dag 6 en 7: simpel AVG met 500 g aardappeltjes, twee rundertartaartjes en spinazie. De spinazie is voor meer dan twee maaltijden; de rest gaat in de vriezer.

Ik had grofweg uitgerekend dat ik met deze boodschappen bijna door mijn budget zou zijn, maar ik dacht nog een paar euro over te houden voor een snack. Vanavond speelt FC Groningen uit tegen NAC, en dat kijk ik graag thuis. Daarom legde ik een zak chips in mijn mandje. Bij de kassa ging de chips als laatste op de band, zodat hij bovenop de tas kon. Toen het totaal verscheen—net iets boven de €33—schrok ik. Met lichte schaamte vroeg ik of de chips van de bon gehaald konden worden. Dat kon. Ik heb afgerekend en ga vanavond dus zonder snack kijken. Ik heb nog maar €0,60 in de portemonnee.

Weekend

Het weekend viel zwaar. Ik had genoeg eten en drinken, maar het werd eentonig. Door de prijs is er minder afwisseling mogelijk en ruimte voor een extraatje zoals iets simpels als een appel was er niet. Ik voelde me opgesloten, veel van wat ik normaal doe kost geld. Een rustig weekend is op z’n tijd prima, maar structureel lijkt me dat benauwend.

Ik merkte dat ik van maaltijd naar maaltijd leefde. Na het ontbijt dacht ik direct na over het tijdstip van lunch en avondeten, om geen honger te krijgen. Doordeweeks is dat makkelijker: minder vrije tijd betekent ook minder verleiding om geld uit te geven. In het weekend had ik juist meer tijd en dus meer momenten waarop ik iets extra’s wilde. Zaterdagavond gingen vrienden de stad in voor een drankje; ik wilde graag mee, maar liet het aan me voorbijgaan. Er werd aangeboden om me te trakteren, toch voelde dat niet goed.

Conclusie

Een week leven van € 60 is gelukt, maar de beperkingen zijn duidelijk voelbaar. Het vraagt veel planning om de hele week voldoende en redelijk gevarieerd te eten en te drinken. Kan het? Ja, met een strak plan. Toch merkte ik doorlopend stress: haal ik het einde van de week, wat als er iets tegenvalt, waar kan ik nog op bezuinigen? Waarschijnlijk had ik het nog iets efficiënter kunnen doen en meer kunnen besparen, zeker als ik af en toe ongezonder had gekozen.

De pijn zat hem voor mij vooral in de extra’s. Een bioscoopbezoek, een biertje in de stad of een avond padellen kost allemaal geld. Dan begrijp je hoe mensen met weinig bestedingsruimte sociaal kunnen wegvallen. Afspreken kan natuurlijk, maar bij veel momenten kun je niet meedoen.

Wat ik meeneem: meer dankbaarheid voor mijn eigen situatie en het besef hoeveel winst er te halen is met beter plannen, ook voor mij. Daarom kies ik voortaan voor weekboodschappen bij de Lidl in plaats van elke dag iets te halen. Dat wil ik vasthouden, zodat ik minder snel onnodig geld uitgeef. Ik kan het zelf ook beter doen.

Belang en donatie Voedselbank

Deze week realiseerde ik opnieuw hoe groot de waarde is van de Voedselbank. Veel van onze cliënten maken er gebruik van. Die extra boodschappen helpen om de week goed door te komen en laten soms nog ruimte voor een kleine luxe.

Uit waardering hebben we bij de start van de Week van de Armoede op 6 oktober 2025 een bedrag van €1.000,- gedoneerd aan Voedselbank Groningen. Een steun in de rug voor een organisatie die elke week het verschil maakt.